Czym są wolne rodniki? Jak wpływają na organizm?

Wolne rodniki naturalnie występują w organizmie człowieka. Ich nadmiar przyspiesza procesy starzenia, a także może prowadzić do wielu chorób, w tym nowotworów. Jak dokładnie działają wolne rodniki? Jak redukować ich ilość?

Wolne rodniki to niesparowane atomy. Atomy tlenowe powinny mieć parzystą liczbę elektronów. Czasami w trakcie przemiany tlenu w procesach mitochondrialnych dochodzi do „zgubienia” elektronu. Wtedy atom tlenowy zaczyna poszukiwać brakującego elektronu i odbiera go innym atomom tlenowym. Tak powstają następne niekompletne atomy tlenowe, czyli wolne rodniki. Dla zdrowia najbardziej niebezpieczne jest, gdy atom tlenowy odbiera elektron atomom białka. Taki proces prowadzi do uszkodzeń błon komórkowych czy struktur DNA. Okazuje się jednak, że wolne rodniki w odpowiedniej ilości są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, szczególnie układu odpornościowego. Jeżeli biała krwinka wykryje np. chorobotwórczego wirusa czy bakterię, wchłania go i wytwarza w swoim wnętrzu wolne rodniki, które się go pozbywają.

Skąd się biorą wolne rodniki?

Produkcja wolnych rodników jest nieuniknionym elementem procesu oddychania. Jednak za ich nadmierną ilość może odpowiadać:

• palenie papierosów,
• zanieczyszczone otoczenie,
• promieniowanie UV,
• nadużywanie alkoholu,
• zażywanie dużej ilości leków,
• przewlekły stres,
• przemęczenie,
• spożywanie wędzonych i grillowanych potraw.

Jak wpływają na zdrowie?

Wolne rodniki uszkadzają ściany naczyń krwionośnych. Ich nadmiar sprawia, że tłuszcze razem z cholesterolem i wapniem zaczynają odkładać się na ścianach tętnic w postaci blaszki miażdżycowej, co jest powodem miażdżycy. Wolny rodnik szukając brakującego elektronu może zaatakować DNA zmieniając tym samym strukturę kodu genetycznego, co z kolei powoduje mutacje DNA. Zmutowane komórki zaczynają się mnożyć w zatrważającym tempie - tak powstaje nowotwór. Naukowcy są zgodni, że wolne rodniki wpływają na rozwój wszystkich nowotworów. Oprócz tego niszczą naturalną barierę ochronną naskórka, włókna kolagenowe i elastynowe, co sprawia, że skóra staje się sucha, skłonna do podrażnień i mniej elastyczna.

Fot. Poradnik Zdrowie

Wolne rodniki a dieta

Naturalnym sposobem na pozbycie się nadmiaru wolnych rodników z organizmu jest dieta bogata w antyoksydanty – witaminę C i E. Produkty bogate w te związki pozwolą na zachowanie równowagi między wolnymi rodnikami a antyoksydantami. Dietę należy wzbogacić o świeże owoce i warzywa, kiełki pszenicy, mleko, ryby morskie, kasze, orzechy, nasiona słonecznika i pestki dyni. Palenie papierosów znacznie obniża poziom antyoksydantów w organizmie, dlatego nałogowi palacze powinni zwrócić szczególną uwagę na ilość dostarczanej w ciągu dnia witaminy C.